Meta đào tạo AI bằng dữ liệu của các bài đăng trên facebook

Mới đây, ông lớn công nghệ Meta – đã và đang thu hút nhiều sự chú ý sau khi thừa nhận việc khai thác nội dung từ các bài viết Facebook để phục vụ cho quá trình phát triển AI. Câu hỏi đặt ra: Điều này có vi phạm quyền riêng tư không? Người dùng có nên lo lắng? Hãy cùng tìm hiểu sâu hơn!

Lý do Meta tận dụng bài đăng Facebook để huấn luyện AI

Trước khi đi sâu vào các tranh cãi xung quanh quyền riêng tư, hãy cùng nhìn nhận lý do tại sao Meta lại xem Facebook như một “mỏ vàng” dữ liệu phục vụ AI.

Trong bối cảnh cuộc đua phát triển trí tuệ nhân tạo đang ngày càng gay gắt, việc có trong tay một lượng dữ liệu khổng lồ, chân thực và phong phú trở thành lợi thế cạnh tranh lớn. Meta sở hữu hàng tỷ bài đăng được tạo ra mỗi ngày bởi người dùng trên toàn thế giới. Những bài viết này không chỉ mang tính ngôn ngữ tự nhiên mà còn phản ánh các sắc thái cảm xúc, hành vi, chủ đề xã hội… mà AI cần học để “trở nên giống người” hơn.

Vì vậy, không quá ngạc nhiên khi Meta chọn chính nền tảng của mình – Facebook – làm nguồn nguyên liệu đầu vào cho việc đào tạo các mô hình AI, đặc biệt là những mô hình ngôn ngữ giống như ChatGPT hay Claude.

Máy chủ cũ chất lượng giá rẻ, sẵn hàng tại Khoserver

Meta nói gì về quyền kiểm soát dữ liệu của người dùng?

Khi câu chuyện bị đưa ra ánh sáng, điều đầu tiên khiến cộng đồng quan tâm chính là quyền kiểm soát dữ liệu cá nhân – liệu họ có thể từ chối không cho Meta sử dụng bài đăng của mình không?

Meta khẳng định rằng công ty chỉ sử dụng dữ liệu được người dùng chia sẻ công khai, không bao gồm tin nhắn riêng tư, bài viết trong nhóm kín hay nội dung giới hạn quyền truy cập. Ngoài ra, người dùng cũng có thể vào phần cài đặt tài khoản để yêu cầu không chia sẻ nội dung của họ cho mục đích huấn luyện AI.

Tuy nhiên, cách thức mà Meta triển khai lựa chọn này lại khiến nhiều người cảm thấy khó tiếp cận và không minh bạch. Rất ít người dùng biết đến quyền “opt out” này, và thậm chí nếu biết, họ cũng gặp khó khăn trong việc thực hiện. Điều này dấy lên câu hỏi về tính chủ động và sự tôn trọng người dùng trong chiến lược AI của Meta.

Các loại dữ liệu nào đang được Meta sử dụng để huấn luyện AI?

Không phải tất cả nội dung trên Facebook đều được đưa vào mô hình AI. Meta chỉ khai thác những dữ liệu công khai – điều đó bao gồm các bài đăng trên trang cá nhân được cài đặt “mọi người đều xem được”, các bình luận ở chế độ công khai, hay những nội dung được chia sẻ trên Fanpage, bài đăng công khai trong nhóm…

Đáng chú ý, ảnh và video cũng có thể là một phần trong dữ liệu huấn luyện. Với AI thị giác (computer vision), việc học từ hình ảnh công khai là bước cần thiết để giúp máy tính nhận diện nội dung một cách hiệu quả hơn. Điều này mở rộng phạm vi sử dụng dữ liệu vượt ra ngoài văn bản, chạm đến đa phương tiện.

Server Dell R740xd cũ chất lượng giá cạnh tranh

Đằng sau cuộc đua AI

Meta không phải là công ty duy nhất sử dụng dữ liệu người dùng để đào tạo AI. Google, OpenAI và nhiều tổ chức nghiên cứu lớn cũng đã làm điều tương tự. Tuy nhiên, điểm khác biệt của Meta nằm ở quy mô và tính chất dữ liệu – Facebook là mạng xã hội mang tính cá nhân cao, dữ liệu ở đây gần gũi và “người” hơn nhiều so với các nguồn dữ liệu khô khan như sách hay bài báo.

Nhờ vậy, AI của Meta có tiềm năng phát triển theo hướng cá nhân hóa và ngôn ngữ tự nhiên mạnh mẽ hơn. Nhưng cũng chính điều này khiến công ty trở thành tâm điểm tranh cãi khi dữ liệu cá nhân bị khai thác để phục vụ cho mục tiêu thương mại.

Mối lo ngại từ phía chuyên gia và người dùng

Ngay khi Meta xác nhận việc sử dụng bài đăng công khai để huấn luyện AI, nhiều chuyên gia công nghệ và luật sư về quyền riêng tư đã lên tiếng cảnh báo. Họ lo ngại rằng:

• Người dùng không hiểu rõ rằng bài đăng công khai của họ có thể được dùng cho mục đích ngoài ý muốn.
• Việc thu thập dữ liệu trên diện rộng có thể dẫn đến vi phạm quyền riêng tư nếu bị sử dụng sai cách hoặc rò rỉ.

• Hệ thống AI có thể học và lặp lại thành kiến, phân biệt, ngôn từ thù địch có trong dữ liệu người dùng mà không có khả năng phân biệt đúng sai.

Về phía người dùng, nhiều người cảm thấy mất quyền kiểm soát khi nội dung họ tạo ra được sử dụng mà không có sự đồng thuận rõ ràng. Điều này tạo ra tâm lý dè dặt trong việc chia sẻ lên mạng xã hội – một xu hướng có thể ảnh hưởng lâu dài đến thói quen số của cộng đồng.

Thuê máy chủ cũ cũng là lựa chọn hợp lý cho doanh nghiệp muốn tiết kiệm chi phí

Thách thức về đạo đức và pháp lý

Việc Meta đào tạo AI bằng bài đăng Facebook đặt ra bài toán khó về đạo đức công nghệ. Liệu một công ty có thể xem dữ liệu người dùng công khai là “của chung”? Có nên yêu cầu sự đồng ý rõ ràng từ mỗi cá nhân trước khi sử dụng thông tin của họ?

Tại châu Âu, với các quy định nghiêm ngặt từ GDPR, hành động của Meta có thể bị coi là không tuân thủ luật bảo vệ dữ liệu. Các cơ quan quản lý tại Pháp và Ireland đã từng đưa ra cảnh báo và yêu cầu Meta minh bạch hơn về việc sử dụng dữ liệu người dùng cho AI.

Trong khi đó, tại nhiều quốc gia khác, luật pháp vẫn chưa bắt kịp sự phát triển thần tốc của công nghệ. Điều này tạo ra một vùng xám, nơi các công ty công nghệ hoạt động dựa trên cách hiểu và diễn giải riêng về “dữ liệu công khai”.

Meta đang phát triển mô hình AI nào từ dữ liệu người dùng?

Một trong những mô hình nổi bật mà Meta đang xây dựng chính là LLaMA (Large Language Model Meta AI) – một dòng AI mã nguồn mở có khả năng xử lý ngôn ngữ tự nhiên, trả lời câu hỏi, tổng hợp văn bản và nhiều hơn thế.

Việc dùng dữ liệu từ Facebook giúp LLaMA có được hiểu biết thực tế hơn về cách con người sử dụng ngôn ngữ trên mạng xã hội – với từ lóng, xu hướng, cách diễn đạt không chính thống mà các dữ liệu sách vở không có. Mục tiêu cuối cùng của Meta là phát triển các ứng dụng AI có thể tương tác linh hoạt, giống người thật hơn.

Xem thêm linh CPU máy chủ thanh lý

Liệu người dùng có thể kiểm soát dữ liệu của mình?

Về mặt kỹ thuật, người dùng có thể chọn không chia sẻ dữ liệu cho AI bằng cách:

• Truy cập phần “Trung tâm quyền riêng tư” trên Facebook.

• Tìm đến mục liên quan đến “hoạt động AI” hoặc “sử dụng dữ liệu cho học máy”.
• Gửi yêu cầu không cho phép sử dụng bài đăng của mình để huấn luyện AI.

Tuy nhiên, như đã đề cập, tính khả dụng và rõ ràng của tùy chọn này vẫn chưa đáp ứng được kỳ vọng của người dùng. Nhiều người cho rằng Meta nên thiết kế quy trình dễ hiểu hơn, hoặc thậm chí đưa ra thông báo bắt buộc ngay từ đầu, thay vì giấu tùy chọn trong các lớp cài đặt sâu.

Sự thay đổi trong tương lai: Quyền riêng tư và AI sẽ đồng hành ra sao?

Sự kiện lần này cho thấy một thực tế: AI không thể phát triển mạnh nếu thiếu dữ liệu thực tế từ người dùng. Nhưng ngược lại, việc thu thập và xử lý dữ liệu phải dựa trên sự tôn trọng và minh bạch.

Trong tương lai, các công ty như Meta cần tái thiết kế cách họ tương tác với người dùng về dữ liệu. Họ phải cung cấp quyền lựa chọn thực sự, thông báo rõ ràng và dễ hiểu, cũng như chịu trách nhiệm với mọi hậu quả tiềm tàng từ việc huấn luyện AI trên dữ liệu người thật.

Đồng thời, người dùng cũng cần trang bị kiến thức để bảo vệ quyền riêng tư của mình – từ việc cài đặt bảo mật cho bài đăng đến chủ động kiểm tra các tùy chọn liên quan đến AI.

Máy chủ mới – fullbox – full CO/CQ tại Máy Chủ Việt

Tạm kết

Meta đang đặt ra một câu hỏi cho toàn thế giới: Để có được những AI ngày càng thông minh, chúng ta có sẵn sàng đánh đổi quyền riêng tư cá nhân? Trong khi AI mang lại nhiều lợi ích to lớn – từ chatbot, trợ lý ảo đến hệ thống phân tích – thì việc sử dụng dữ liệu cá nhân vẫn là vấn đề cần được xử lý một cách cẩn trọng, công bằng và minh bạch.